پدید آمدن تحولاتی در اروپا باعث شد که نظام آموزشی هم در سراسر آن دچار دگرگونی‌هایی شود؛ آموزش عالی در ایتالیا هم از این تحولات مستثنی نبود. توافقات سوربن، بولونيا، پراگ و برلين منجر به تغییر و تحولاتی در نظام آموزش عالی در ایتالیا در اواخر دهه نود شد. به همین دلیل تحصیل در ایتالیا با تغییراتی همراه شد. امروزه سیستم آموزش عالی در این کشور مطابق با سیستم آموزش عالی در سایر کشورهای اروپایی است؛ و با سیستم آموزش عالی ایران تفاوت‌هایی دارد. از سال 1998، در ایتالیا دانش‌آموزان با ارائه مدرک دیپلم دبیرستان به وزارت دانشگاه‌ها و تحقیقات علوم و فن‌آوری، اجازه ورود به دانشگاه‌ها را دریافت می‌کنند.
شرایط لازم جهت ورود به نظام آموزش عالی در ایتالیا
- اصل مدرک دیپلم
- اصل مدرک پیش‌دانشگاهی (ارائه مدرک فوق دیپلم به جای این مدرک کفایت می‌کند.)
- ریز نمرات
- گذراندن حداقل 12 سال تحصیلی
همان‌طور که واضح است؛ همه مدارک گفته شده باید به زبان ایتالیایی ترجمه شوند.
آموزش عالی در ایتالیا به سه دسته کلی تقسیم می‌شود
- آموزش‌های ارائه شده دانشگاه‌ها
- آموزش‌های ارائه شده در مراکز عالی هنرهای زیبا، موسیقی و… (AFAM): که شامل سه سیکل است.
- آموزش‌های ارائه شده در مراکز عالی فنی و حرفه‌ای (ITS)
مورد اول تحصیلات دانشگاهی و مورد دوم و سوم، آموزش‌های غیردانشگاهی است. کیفیت آموزش عالی در هر سه سطح از کیفیت مطلوبی برخوردار است.
سطوح دانشگاهی در ایتالیا
تحصیلات دانشگاهی در ایتالیا به چهار سطح کلی تقسیم می‌شوند. ناگفته نماند که در بعضی از منابع دو سطح را یکی در نظر می‌گیرند و تحصیلات دانشگاهی را سه سطح می‌دانند.
سطح اول (Diploma Universitario) کاردانی
این سطح اولین مرحله از آموزش عالی در ایتالیا را شامل می‌شود که بعد از دیپلم بوده و می‌توان گفت معادل مقطع کاردانی در نظام آموزشی ایران است. این سطح دو تا سه سال به طول می‌انجامد. این دوره‌ها به درس و کارآموزی اختصاص دارند؛ و در خاتمه این دوره‌ها، مدرک (DU) به فرد داده می‌شود.
سطح دوم (Diploma di Laurea) کارشناسی
این مرحله سطح دوم تحصیلات دانشگاهی در ایتالیا بوده و معادل مقطع کارشناسی در نظام آموزشی ایران است. طور مدت این دوره بنابر رشته مورد نظر 4 تا 6 سال است. در پایان این سطح مدرک (DL) به فرد اعطا می‌شود.
سطح سوم (Diploma di Specializazione) کارشناسی ارشد
سطح سوم آموزش عالی در ایتالیا، معادل مقطع کارشناسی ارشد در نظام آموزشی ایران است؛ و 2 تا6 سال با توجه به رشته به طول می‌انجامد. این سطح اغلب آموزش‌های تخصصی را شامل می‌شود؛ و در پایان این سطح برای تخصص‌های اخذ شده، مدرک (DS) به فرد داده می‌شود.
سطح چهارم (Dottorato di Ricerca) دکترا
این سطح بر اساس پژوهش‌هایی که فرد در این دوره انجام می‌دهد؛ و می‌توان گفت معادل مقطع دکترا در نظام آموزشی ایران است. این سطح حداقل 3 سال زمان می‌برد. در پایان این سطح فرد باید پژوهشی را ترتیب دهد؛ و از آن دفاع کند و پس از آنکه این کار با موفقیت انجام شد، به فرد مدرک (DR) داده می‌شود.
برای ارزیابی مدارک به منظور ادامه تحصیل در ایتالیا توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:
- مدرک (DU) مدرکی است بعد از دیپلم دبیرستان، که معادل مدرک کاردانی ارزیابی می‌شود.
- مدرک (DL) هم بعد از دیپلم دبیرستان، که معادل مدرک کارشناسی ارزیابی می‌شود.
- مدرک (DS) با شرط گذراندن سطوح قبلی و دارا بودن مدارک آنها، معادل مدرک کارشناسی ارشد ارزیابی می‌شود.
- مدرک (DR) با شرط گذراندن سطوح قبلی و دارا بودن مدارک آنها، معادل مدرک دکترا ارزیابی می‌شود.
صحت صدور همه این مدارک، پس از بررسی‌های لازم و با نظر کمیسیون آموزش عالی در ایتالیا ارزیابی تایید می‌شوند. لازم به ذکر است که برای ورود به هر مقطعی باید مدرک مقطع قبل را دارا بود؛ به عنوان مثال برای ورود به مقطع کارشناسی ارشد، ارائه مدرک کارشناسی الزامی است.
تحصیلات عالی در مراکز آموزش هنرهای زیبا، موسیقی و… در ایتالیا
بنابر قانون مصوب سال 2000، موسسات آموزش عالی غیردانشگاهی موفق به دریافت مجوز رسمی فعالیت برای آموزش افراد ماهری که تحصیلات آکادمیک ندارند شدند. این مراکز آموزش عالی در ایتالیا، آموزش‌هایی را در دانشکده‌های هنر و مدارس موسیقی و… ارائه می‌دهند. ورود به این مراکز هنری مستلزم دارا بودن شرایطی است که در زیر به آنها پرداخته می‌شود.
شرایط ورود به مراکز هنری غیردانشگاهی
اجازه ورود به این مراکز بعد از گذراندن امتحان تکمیلی متوسطه و دریافت نمره قبولی در آن انجام می‌گیرد. ورود به این مراکز از طریق یک آزمون ورودی انجام می‌شود. ظرفیت‌های موجود برای پذیرش در این مراکز محدود و برای هر سال تعداد مشخصی است؛ بنابراین شرایط ورود به این مراکز کمی دشوار است؛ و رقابت تنگاتنگی برای ورود به آنها وجود دارد. بنابراین متقاضی باید از شرایط مناسبی در برابر سایر رقبا برخوردار باشد.
مراکزی که برگزارکننده دوره‌های تخصصی و ارائه‌دهنده آموزش‌هایی در زمینه‌های هنرهای زیبا، موسیقی و… هستند، شامل موارد زیر است:
- مؤسسات عالی برای آموزش‌های مربوط به موسیقی
- آکادمی‌های دولتی هنرهای زیبا
- دانشکده‌های عالی طراحی (ISIA)
- آکادمی ملی درام
تحصیلات در این مراکز هنری به سه مرحله تقسیم می‌شوند
- مرحله اول که به مدت سه سال زمان می‌برد.
- مرحله دوم که به مدت دو سال زمان می‌برد و برای ورود به این مرحله الزامی است مدرک سطح قبل ارائه شود.
- مرحله آخر که به مدت سه سال است و برای ورود به این دوره باید سطح یک و دو را گذراند؛ و مدارک مربوط به آنها را ارائه داد.
تحصیلات عالی فنی و حرفه‌ای در ایتالیا
از سال 1998 سیستم آموزشی فنی و حرفه‌ای ایتالیا در سطح غیردانشگاهی به شکل امروزی فعالیت خود را آغاز نموده است. هدف از ایجاد این نوع از آموزش عالی در ایتالیا، شروع یک مسیر آموزشی تکمیلی غیردانشگاهی است؛ که به عنوان تحصیلات تکمیلی آموزش فنی و حرفه‌ای نام‌گذاری شده‌اند. این نوع از تحصیلات از ابتدا با اهداف متعددی شکل گرفته‌اند. از جمله این اهداف تربیت متخصصانی واجد شرایط مطلوب به منظور آمادگی کامل آنها برای اشتغال در بازار کار است.
سایر اهداف شکل‌گیری تحصیلات فنی وحرفه‌ای در ایتالیا
- ایجاد هویت‌های حرفه‌ای لازم برای حضور در بازار کار
- همگام بودن با دانش روز فنی و حرفه‌ای در سطح جهانی (این مورد از این نظر حائز اهمیت است؛ که بازارها مدام در حال به روز شدن هستند و نیازمند افرادی با اطلاعات و آموزش‌های جدید هستند.)
- ارائه یک سیستم کارآمد فنی و حرفه‌ای از طریق ایجاد کادری متخصص
- دست‌یابی به تخصص‌های حرفه‌ای لازم در همه بخش‌ها از جمله بخش‌های تولیدی
گذراندن 30 تا 40 ساعت کارآموزی در این نوع از تحصیلات اجباری است. دوره‌هایی که در مراکز فنی و حرفه‌ای آموزش داده می‌شوند؛ 6 حوزه فناوری اصلی را شامل می‌شوند. در این دوره‌ها، کیفیت آموزش و کاربرد آنها به حدی بالا است که با گذراندن آنها، تکنسین‌هایی ارشد و متخصص تربیت می‌شود. این سطح از آموزش عالی در ایتالیا متناسب با نیازهای بازار کار خصوصی و دولتی هستند؛ و افراد را برای حضور موفق در دنیای پیچیده کار و تجارت آماده می‌کنند.
در نهایت دوره‌های آموزش عالی فنی و حرفه‌ای در ایتالیا سطح دو آموزشی هم نامیده می‌شوند. این دوره‌ها 6 ماه تا یک سال، بنا بر نوع تخصص ارائه‌شده به طول می‌انجامد.
فناوری‌هایی که در دوره‌های فنی و حرفه‌ای آموزش داده می‌شوند
- بهره‌وری انرژی‌های مورد استفاده: آموزش‌های مربوط به بهینه مصرف کردن انرژی و فناوری‌های مورد استفاده در این زمینه.
- تحرک پایدار
- فناوری‌های جدید برای زندگی بهتر
- فناوری‌های نوآورانه و خلاقانه در زمینه فعالیت‌های فرهنگی و گردشگری
- فناوری‌های مورد استفاده در زمینه‌های اطلاعات و ارتباطات
- فناوری‌های جدید برای ساخت ایتالیای بهتر و پیشرفته‌تر
در پایان این دوره‌ها دانشجویان باید با یک آزمون عملی ارزیابی شوند و مدرک آن را کسب کنند. به دلیل اینکه این مدرک در اروپا مورد تایید است؛ افراد می‌توانند با آن در سراسر اروپا به کار و فعالیت بپردازند.
سرفصل‌های مطرح شده در دوره‌های فنی و حرفه‌ای
- انواع فناوری‌های نوین و کارآمد
- مدیریت کار علمی
- تجربه کار عملی در مراکز (کارآموزی)
با توجه به مباحث گفته شده می‌توان گفت برای آشنایی با نحوه تحصیل در این کشور، آشنایی کامل با نظام آموزش عالی در ایتالیا الزامی است؛ و بررسی جامع شرایط حاکم بر تحصیل و زندگی در ایتالیا، به زندگی بهتر با صرف هزینه کمتر در آنجا کمک بسزایی می‌کند.
اگر شما هم قصد ادامه تحصیل در هر یک از سطوح آموزش عالی در ایتالیا را دارید؛ می‌توانید روی مشاوره تخصصی موسسه فرداد دانش حساب کنید. ما مسیر مهاجرت تحصیلی شما به ایتالیا را هموار کرده و از ابتدا تا انتهای این راه، همراه شما خواهیم بود.
